Ilayisense yokuziphatha okuhle iyindlela ewusizo kubashayeli abeqe umkhawulo wabo wokuhlehla. Nokho, ayitholakali kubo bonke abashayeli. 

Abanikazi bamalayisense yokushayela ye-NSW abangakhawulelwe abathola isaziso sokumiswa emaphuzwini adlula amademerit bayafaneleka ukukhethwa ukufakwa elayisensi yokuziphatha okuhle yonyaka ongu-1 ukuze bagweme ukumiswa kwelayisensi.

Inketho yelayisensi yokuziphatha okuhle ingakhethwa ngaphambi noma ngaphambi kosuku lokuqala kwenkathi yokumiswa. Uma usukhethiwe, ungaqhubeka ngokusemthethweni ushayela a ilayisensi yokuziphatha okuhle. Lokhu kuyasebenza nakubanikazi bamalayisense abangochwepheshe, ngokusho kuka isigaba 36 woMthetho Wezokuthutha Emgwaqeni wezi-2013 (NSW). Kusebenza imiphumela eqinile uma okungenani 2 amaphuzu okudelela atholwa phakathi naleso sikhathi sebhondi yokuziphatha okuhle.

Amaphuzu akho ahlobene asethwe kabusha ekuqaleni kosuku lokumiswa kwephoyinti lakho lokuhlehla, ngokuya ngo- isigaba 37(1)(c) soMthetho wezokuThutha emgwaqeni wezi-2013. Azisethwa kabusha ekupheleni kwesikhathi sokumiswa kwephoyinti lakho lokungena.

Ukumiswa kwe-demerit point izinyanga ezi-3 kusebenza kumnikazi welayisense ongakhawulelwe othola amaphuzu aphakathi kuka-13 no-15 phakathi nesikhathi esiyiminyaka emi-3. Kusebenza ukumiswa kwelayisense yezinyanga ezi-4 uma lowo mshayeli ofanayo ethola amaphuzu aphakathi kuka-16 no-19 wokuhlehla esikhathini esiyiminyaka emi-3. Ukumiswa kwelayisensi yezinyanga ezi-5 kusebenza uma lowo mshayeli ofanayo ethola amaphuzu angama-20 noma ngaphezulu angafaneleki esikhathini esiyiminyaka emi-3.

Umshayeli Wesikhashana 1 noma Umfundi othola amaphuzu ama-4 noma e-ore demerit esikhathini esiyiminyaka emi-3 uzobhekana nenkathi yokumiswa kwelayisensi yezinyanga ezi-3. Ngokuphambene, umshayeli wesikhashana ongu-2 uzobhekana nokumiswa kwelayisense yezinyanga ezi-3 uma ama-demerit points angu-7 noma ngaphezulu etholwa phakathi nenkathi yeminyaka emi-3.

Abanikazi bamalayisense abangochwepheshe babhekana nenkathi yokumiswa kwelayisense yezinyanga ezi-3 uma amaphuzu angu-14 okungafanele atholwe phakathi nenkathi yeminyaka emi-3.

Ilayisense yokuziphatha okuhle ibekwa isikhathi esiyizinyanga eziyi-12. Phakathi naleso sikhathi esiyizinyanga eziyi-12, umshayeli angaqhubeka nokushayela ngokusemthethweni eNew South Wales. Ngemva kokuphelelwa yisikhathi kwelayisensi yokuziphatha okuhle, isimo selayisensi yokuziphatha okuhle siyasuswa elayisensini yokushayela.

Ukwephula isikhathi selayisense yokuziphatha okuhle ngenxa yokwephula umthetho womgwaqo ophethe okungenani amaphuzu amabili angafaneleki kuzoholela ekumisweni kwelayisensi ye-demerit point izikhathi eziphindwe kabili isikhathi sokumiswa kwephuzu lokuqala.

Umnikazi welayisensi ongakhawulelwe akakwazi ukukhalaza ngalolu hlobo lokumiswa okwesikhashana; kodwa-ke, umnikazi welayisensi yepuleti engu-P noma engu-L angakhalaza ngalokhu kumiswa kwelayisensi yephuzu elingafanele.

Enye inketho yomnikazi welayisensi yepuleti elingu-L noma i-P onganqunyelwe wukukhetha icala lephuzu elingafanele.

Umphumela oyimpumelelo enkantolo ovela okhethweni lwasenkantolo uzoholela ekutheni amaphuzu angabibikho esulwe kuwe ngenxa yecala lokungaphumeleli. Lokhu kwenzeka uma inkantolo ilichitha icala noma ngokungagwetshwa kwesigaba 10 (ngemuva kokulivuma icala enkantolo nokucela ukuxolelwa) noma ukutholwa kokuthi 'akanacala' ngemva kokulalelwa kwecala elivikelwe enkantolo. Uma kunjalo, ilayisense yakho yokuziphatha okuhle izoqhubeka ize iphelelwe yisikhathi.

Umphumela oyimpumelelo olandela isikhalazo sokumiswa kwephuzu lokuhlehla uzoholela ekumisweni kwelayisensi, okukuvumela ukuthi uqhubeke ushayela ngokusemthethweni. Okunye, inkantolo ingachitha isikhalazo futhi iguqule isikhathi sokumiswa kwelayisensi ngokunciphisa isikhathi sokumiswa. Uma inkantolo isichitha isikhalazo kodwa ishintsha isikhathi sokumiswa, iphuzu elingafaneleki ngeke litholwe kumnikazi welayisensi ye-P noma ye-L.

Isikhalazo sokumiswa kwe-demerit point sihlukile okhethweni lwasenkantolo. Isikhalazo sokumiswa kwe-demerit point sikhathazeke kakhulu ngokuthi inkantolo ikhathazeke ngokuphepha komphakathi. Inkantolo lapha ingasivumela noma isichithe isikhalazo. Uma isikhalo sivunyelwe, awekho amaphuzu angalungile atholakalayo okusho ukuthi ngeke sibe khona isikhathi sokumiswa. Uma isikhalazo sichithwa, inkantolo isenganciphisa isikhathi sokumiswa. Ngokuphambene, ukhetho lwasenkantolo alunikezi inkantolo isinqumo sokunciphisa isikhathi sokumiswa.

Ngokuvamile, unezinsuku ezingama-28 zokufaka isikhalazo ngokumiswa kwelayisensi ngemuva kokuthola isaziso sokumiswa. Kucatshangwa ukuthi uthole isaziso sokumiswa ezinsukwini ezi-4 ngemuva kokuthi sithunyelwe kuwe.

Umkhawulo we-demerit point amaphuzu angaqoqwa ngaphambi kokuthi i-Transport for New South Wales imise okwesikhashana noma yenqabe ukuvuselela ilayisense yakho. Uma ilayisensi yakho imisiwe ngenxa yamaphuzu angafaneleki, khona-ke uzothola isaziso sokumiswa noma sokwenqaba esichaza usuku ukumiswa kwakho kuqala ngalo kanye nezinketho zakho zokukhalaza noma ukukhetha inkantolo.

Amaphuzu okutholwa eNew South Wales asethwa kabusha ngemuva kweminyaka emi-3 kusukela ngedethi yephuzu lakho lokugcina lokuhlehliswa; ekuqaleni kwesikhathi selayisense yokuziphatha okuhle uma ukhethe ukuthola ilayisense yokuziphatha okuhle ngemuva kokushaywa ngesaziso sokumiswa kwephuzu elingafanele; ekunqumeni kwenkantolo kwesikhalazo selayisensi; noma ekuqaleni kwesikhathi sokumiswa kwelayisensi yakho ngemuva kokukhishwa kwesaziso sokumiswa yiTransport for NSW.

Imikhawulo yelayisense enganqunyelwe ezindaweni eziyi-13 zokuhlehla; umnikazi welayisensi oqeqeshiwe ukhawula amaphuzu ayi-14; kuyilapho umnikazi welayisensi yesikhashana engu-P2 eshiya imingcele kumaphoyinti angu-7; kanye ne-P1 yesikhashana noma umnikazi welayisensi yomfundi ulinganisela amaphuzu akhe angafaneleki ngamaphoyinti ama-4.

Uma ungumnikazi welayisensi ongakhawulelwe okwamanje onelayisensi yokuziphatha okuhle, unamaphuzu angu-2 asele ongakwazi ukuwenza ngaphambi kokwephula ilayisensi yakho yokuziphatha okuhle.

Umnikazi welayisensi ongakhawulelwe okwamanje oselayisensi yokuziphatha okuhle yezinyanga eziyi-12 ethola amaphuzu angafanele ama-2 noma ngaphezulu uzomiswa ilayisense yakhe ngale ndlela elandelayo:

  • Izinyanga eziyisi-6 ukumiswa kwelayisense uma umshayeli engena phakathi kwamaphuzu ayi-13-15 angafaneleki,
  • Izinyanga eziyisi-8 ukumiswa kwelayisense uma umshayeli engena phakathi kwamaphuzu ayi-16-19 angafaneleki,
  • Izinyanga eziyi-10 zokumiswa kwelayisensi uma umshayeli ethola amaphuzu okungenani angama-20.

Umnikazi welayisensi ongakhawulelwe othole okungenani amaphuzu angu-2 angafaneleki ngaphezulu phakathi nenkathi yelayisense yokuziphatha okuhle yezinyanga eziyi-12 eqala ukuphinda kabili isikhathi sokuqala sokumiswa akavunyelwe ukukhalaza ngalokho kumiswa. 

Okuwukuphela kwendlela ongakugwema ngayo ukumiswa wukukhetha inkantolo nokufuna umyalelo weSigaba 10 yinkantolo.

Umbhali